بررسی تاریخچه ارگ بم

دسته بندي : علوم انسانی » تاریخ و ادبیات
بنای ساختمان از خشت ،‌ آجر و گل است و بزرگترین مجموعه خشتی جهان است و یكی از زیباترین بناهای عصر اشكانیان. این ارگ بزرگترین بنای خشتی جهان و در مساحتی بالغ بر ۶ كیلومتر مربع و بر فراز تپه ای به ارتفاع ۶۱ متر واقع شده است. شامل شهر قدیم و قلعه, قریب به ۲۰ هكتار (طول ضلع غربی ارگ ۵۲۰ و عرض آن ۴۳۰ متر می باشد ) وسعت داشت و مسافت ارگ و قلعه , قریب ۶ هكتار بود. سه سمت قلعه را باغ و خانه های مسكونی و زمینهای كشاورزی محصور نموده و ضلع شمالی در امتداد رودخانه پشت رود قرار گرفته است
بم در ۱۹۳ كیلومتری جنوب غربی كرمان و در دشت حد فاصل جبال بارز و كوههای كبودی واقع شده است. بم ۱۰۵۰ متر از سطح دریا بالاتر است و ۱۹۴۸۰ كیلومتر مربع وسعت دارد. قدیمی ترین نشانه های تمدن در تپه های بیدرون در ۱۵ كیلومتری شهر كشف شده است. مطالعات معماری نشان می دهد كه قدمت بیدرون به هزاره چهارم قبل از میلاد برمی گردد.
شهر بم یك از كهن ترین مراكز شهرنشینی ایران بود. تپه های تاریخی "بیدرون " در ۱۰ كیلومتـری شمال و تل آتشی در دارستان در فاصله ۳۰ كیلومتری شرق بم كه متعلق به هزاره های دوم تا چهارم قبل از میلاد مسیح است گواه این قدمت تاریخی است. از شش هزار سال قبل بم و حومه آن محل سكونت مردم بوده است. در شمال شرقی شهر بم , بر بالا و دامنه صخره قلعه ای مستحکم وجود داشت که اهالی محل آن را " ارگ " نامند که در واقع این بنای سترگ , شهر قدیـم بم است. دور تا دور قلعه خندقی های عمیق وجود داشت كه آن را از یورشها مصون می داشت، خندق گرداگرد حصار بم كه طبعا" برای دفاع از شهر احداث شده بوده، گاه برای خود ساكنین مشكل ساز می شد زیرا مهاجمان با انداختن آب زیاد به خندق باعث ویرانی حصار می شده اند، تا بتوانند به درون شهر رخنه كنند.

ارگ بم تشكیل شده است از :
دروازه اصلی ، بازار ، میدان تكیه ، مسجد برزگ ارگ ، مجموعه میرزا نعیم ، مسجد كوچك ، كاروانسرا ، زورخانه ، حمام ارگ، دروازه حصار دوم ، مدرسه یا خانقاه ارگ ، اصطبل ، قورخانه ، محل آسیاب بادی ، خانه حاكم ، چهار فصل ، چاه اصلی ارگ ، بقایای محله قدیم ، كناری محله یا غلام محله ، دروازه كت كرم و زندان
ارگ بم و شهر آن از جمله قلعه های نظامی بسیار مهم و تاریخی به شمار می رود. در میان قلعه عمارت حاكم نشین بر روی صخره ای طبیعی بنا شده بود كه دارای پنج طبقه بود و همگی از خشت و گل. ستونها و قوسها باقی مانده در قلعه بم، مغازه های نانوایی , روغنگیری و قفسه های خشتی در بازار قلعه نشان از رونق گذشته آن داشت. ارگ بم نمونه کاملی از شیوه های معماری ایران است و نمونه هایی از قرنها معماری در آن به چشم می خورد.