رنگهاي سرد و نامناسب در فضاهاي آموزشي

دسته بندي : علوم انسانی » روانشناسی و علوم تربیتی
تخته سياه، گچ، نيمكت و زمين بازي، همه آن چيزي نيست كه از مدرسه انتظار داريم. توجه به فضاي رنگي و فيزيكي مدارس، چند صباحي است كه توجه نظام آموزشي را به خود جلب كرده است. به طوري كه مسؤؤلان تأكيد مي‌كنند با نشاط كردن فضاي آموزشي بايد در اولويت برنامه‌هاي آموزشي و پرورش قرار گيرد. از سوي ديگر، روانشناسان معتقدند ايجاد فضاي شاد، همراه با به كارگيري رنگهاي مناسب در كلاسها، در يادگيري دانش‌آموزان مؤثر است و انرژي آنها را دو چندان مي‌كند. دكتر مسعود غفاري، روانشناس با اشاره به اينكه رنگ در روانشناسي همچون موسيقي در ايجاد هيجانات رغبتي، مثبت و منفي مؤثرند و به تبع آن، گونه‌هايي از رفتار را شكل مي‌دهند، تأكيد مي‌كند: همانطور كه هيجانات ناشي از موسيقي، رفتارهاي ريتميك به فرد مي‌دهد، در رنگ نيز شدت طول موج رنگ، مي‌تواند هيجانات و رفتارهاي خاصي را به وجود آورد. استفاده از رنگها در كلاسهاي آموزشي، بسته به آن است كه چه هدف رفتاري را براي دانش‌آموز دنبال مي‌كنيم. لذا ديگر امروز نمي‌توان پذيرفت كه تنها نقش نور و رنگ، تأمين روشنايي و به وجود آوردن محيطي خوشايند است. رنگ اشيا، مكانها يا نماها، تنها ويژگي فيزيكي اجسام نيستند، بلكه احساساتي است كه از كيفيات معين نور حاصل مي‌شود، چشم مي‌بيند و مغز آنها را تعبير و تفسير مي‌كند. دكتر غلامرضا حاج حسيني نژاد، استاد دانشگاه و متخصص در تكنولوژي آموزشي در توضيح چنين ارتباطي مي‌گويد: بعضي عوامل در طراحي محيط از حيث رنگ و نور ناديده گرفته مي‌شود، عواملي كه واكنشهاي انسان را تحت تأثير قرار مي‌دهند و موجب به وجود آمدن واكنشهاي ناسازگارانه‌اي نظير عصبي مزاج بودن، سردردها، فقدان تمركز، ناكارآمدي، بدخلقي‌ها، اختلالات ديداري، اضطراب و فشار رواني در انسانها مي‌شوند. به نظر مي‌رسد طراحي و رنگ آميزي محيطهاي آموزشي، بخصوص در مقاطع تحصيلي، از اهميت خاصي برخوردار است، ولي بنا به تحقيقاتي در اين زمينه آنچه تاكنون در اين راستا انجام شده و هر نوع اقدامي كه از سوي مجريان و طراحان آموزشي در جهت استفاده از رنگهاي مطلوب و مناسب در كلاسهاي درسي صورت گرفته، اهداف مورد نظر را محقق نكرده است. دكتر حسيني نژاد براساس نتايج يك تحقيق علمي از وضعيت رنگ و نور كلاسها و راهروهاي مدارس خبر مي‌دهد: نورگيري راهرو مشترك جلو كلاسها در 6/38 درصد موارد طبيعي و در 4/61 درصد موارد مصنوعي است. رنگ ديوار راهروها در 7/31 درصد موارد خاكستري است. با توجه به اينكه تعداد زيادي از راهروها از نور طبيعي محروم هستند و در 54 درصد موارد قابليت انعكاس نور رنگها (خاكستري و كرم) كم بوده، وضعيت رنگ ديوارهاي راهروها در 80 درصد موارد متوسط يا بد است، لذا فضاهاي مذكور چندان دلپذير نيستند. همچنين رنگ تخته سياه و در بقيه موارد نا مشخص يا متفاوت از دو رنگ است. محيطهاي آموزشي ما بيش از آنكه به تأثير فيزيولوژيك و روانشناختي عوامل رنگي كلاسها در دانش‌آموزان بپردازند، به عوامل جانبي توجه دارند