مقاله بصیرت

دسته بندي : علوم انسانی » علوم اجتماعی
مقاله بصیرت



چکیده

باتوجه به تحولات سیاسی اجتماعی امروز جهان اسلام و از جمله ایران اسلامی ،یکی از مهمترین مسائل جامعه ما مسأله بصیرت است.بر این اساس باتوجه به نقش ،جایگاه و اهمیت بصیرت ،در این مقاله با بهره گیری از تحلیل آیات و روایات و اندیشه مقام معظم رهبری ،مبانی بصیرت،موانع و راههای کسب بصیرت در عرصه های سیاسی و اجتماعی به بررسی گذاشته شده است. بصیرت دانایی صرف نیست بلکه دانایی همراه با باور و ایمان است.از این رو موجب هدایت و حرکت است به شرط آنکه هیجانها ،غرایز حیوانی و وسوسه های شیطانی در آن اٍری نداشته باشد و مصداق حق را درست تشخیص دهد.

واژگان کلیدی قرآن کریم، بصیرت ،تقوا،ولایتمداری، آیة اللّه خامنه ای


مقدمه

یکی از موضوعاتی که رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی ،حضرت آیت الله خامنه ای در چپند سال اخیر به آن تأکید داشتند ،مفهوم« بصیرت» و ضرورت برخورداری و بهره مندی از آن در عرصه های سیاسی و اجتماعی بوده است و مشکل اصلی جامعه اسلامی را نبود بصیرت و ضرورت در این عرصه عنوان نموده اند. به جرأت می توان گفت دلیل همه انحرافات سیاسی و اعتقادی که تا کنون ملت ها با آن روبرو بوده اند و بعضا به نابودی و انحطاط آنان نیز منجر شده ،رفتارها ،تصمیم گیریهاو موضع گیریهای بدون بصیرت بوده است.در این مقاله درباره مفهوم بصیرت ،موانع و راههای کسب آن و نقش جایگاه ولایت در عبور از فتنه ها و بصیرت دهی پرداخته شده است.

پرسش اصلی این است که مهم ترین مبانی یا اصولی که بصیرت بر آن استوار است کدامند؟برای پاسخ به این سؤال،در این مقاله با بهره گیری از آیات و روایات و به ویژه بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیة اللّه خامنه ای به شیوهء توصیفی تحلیلی،بهره گرفته می شود.



واژه شناسی

بصیرت در لغت به معنای بینایی،بینش،دید عمیق،چشم درون،هوشیاری،یقین، حجت روشن و برهان قاطع است(فرهنگ معین).

از آنجا که بصیرت از واژه های قرآنی نیز هست،مروری بر آیات مشتمل بر این واژه و هم خانواده های آن،ما را در فهم بهتر از معنای بصیرت یاری می کند.


۱. معنای لغوی بصیرت

فرهنگ معین« بصیرت » را چنین معنا می کند ۱ . بینش، بینایی؛ ۲. روشن بینی ۳. دانایی :۴. زیرکی، هوشیاری ۵. یقین؛۶. حجت روشن، برهان قاطع


۲. معنای اصطلاحی بصیرت

بدیهی است منظور از،« بصیرت » دیدن با چشم نیست؛ بلکه نوعی بینش عمیق دربارة حق و حقیقت است که در رفتارهای فردی، اجتماعی ، فرهنگی، سیاسی و... بروز و نمود دارد وموجب می شود انسان در همۀ عرصه ها، به ویژه عرصۀ اجتماعی سیاسی، رفتاری همسو باحق داشته باشد.

در قرآن کریم، مشتقات «بصر» ۱۴۸بار و واژه «بصیرت» دوبار تکرار شده است. به طور کلی واژه «بصر» درمتون اسلامی، گاه درباره بینایی ظاهری و حس، و گاه درباره بینایی باطنی و عقلی به کار می رود.

در قرآن و روایات اسلامی، واژه هایی وجود دارند که می توان گفت معادل واژه بصیرت اند و یا به آن بسیار نزدیک هستند.

۱ یقظه : یقظه (بیداری) بصیرت یافتن است

۲ نور :

۳ فرقان : نیروی جدا کننده حق از باطل

همچنین در بسیاری از روایات، واژه های دیگری همچون: عقل ، معرفت ،علم و حکمت، نیز در معنای بصیرت به کار رفته اند.

شیوهء دیگر قرآن کریم برای شناساندن مفهوم بصیرت،طرح موانع بصیرت است، خداوند در این زمینه از مثالهای ملموس استفاده می کند؛مثالهایی همچون«غشاوه»و «اکنّه»(یعنی پرده)،«وقر»(یعنی پنبه)و«سدّ»و«قفل»و«ختم»(یعنی مهر):


فهرست


چکیده

مقدمه

واژه شناسی

۱. معنای لغوی بصیرت

۲. معنای اصطلاحی بصیرت

مفهوم بصیرت

اهمیت و جایگاه بصیرت

هدف بصیرت

موانع کسب بصیرت

دلبستگی به دنیا :

گرفتار شدن به شهوات و لذت ها:

راه های عملی کسب بصیرت

جایگاه بصیرت در دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی

مبانی بصیرت

۱ قرآن کریم (وحی الهی)

۲ تقوا

۳ ولایتمداری

۴ تفکّر(عقل)

نتیجه گیری