پاورپوینت بررسی معماری و بنا در مناطق و اقلیم گرم و خشک

دسته بندي : عمومی » گوناگون
دشت های فلات که بخش عمده ای از مساحت کشور ما محسوب می شوند، عمدتاً در نواحی مرکزی و شرقی مملکت قرار دارند. دو منطقه دشت کویر و کویر لوت، در مرکز ایران واقع شده اند که به طور کلی لم یزرع و یا با بارندگی بسیار اندک می باشند. این دو کویر، قریب یک هفتم مساحت ایران را شامل می شوند.

خصوصیات کلی شرایط اقلیمی دشت های فلات به قرار زیر است
1 آب و هوای گرم وخشک در تابستان و سرد و خشک در زمستان
2 بارندگی بسیار اندک
3 رطوبت هوای بسیار کم
4 پوشش بسیار کم گیاهی
5 اختلاف زیاد درجه حرارت بین شب و روز
6 در نواحی کویری و حاشیه کویری، باد های توام با گرد و غبار
به دلیل رطوبت کم و دوری از دریا، اختلاف درجه حرارت هوا در طی شبانه روز، زیاد است. به تغییرات روزانه حرارت که در ستون نوسان روزانه دما در جدول 1 برای شهر های مناطق گرم و خشک آمده، توجه کنید.

کلیات فرم بنا در این مناطق به قرار ذیل است
1 کلیه بنا ها به صورت کاملاً درون گرا و محصور
2 کلیه بنا ها بجز حمام ها دارای حیاط مرکزی و اغلب آنها دارای زیرزمین، ایوان و بادگیر
3 کف ابنیه و خصوصاً حیاط، پایین تر از سطح معابر
4 ارتفاع اطاق ها نسبتاً زیاد
5 طاق ها غالبا قوسی و گنبدی
6 دیوار ها نسبتاً قطور
طبیق شیوه های زندگی با شرایط اقلیمی، از خصوصیات بسیار مهم این نواحی است. نمونه بارز آن را در خانه های درونگرای این مناطق که به خانه های چهار فصل موسوم است می توان مشاهده نمود. اطاق های اطراف حیاط این ساختمان ها بنا بر فصل معین سال، مورد استفاده قرار می گیرند. نحوه انجام این کار بدین طریق است که در سمت شمالی حیاط که آفتاب مایل زمستان به آن می تابد و از گرمای بیشتری برخوردار است، قسمت زمستان نشین می باشد که به «پناه» معروف است و اغلب فعالیت های روزمره اهل خانه در این سمت ساختمان انجام می شود. در تابستان، عکس این عمل صورت می گیرد و اطاق های سمت جنوب حیاط که در سایه قرار دارند و خنک تر هستند، محل سکونت افراد خانواده می باشد. این قسمت را «نسار» به معنی سایه گیر و خنک می گویند و غالباً سرداب یا زیرزمین در این قسمت می باشد. در فصول گرم، دمای سرداب به علت اینکه در زیر زمین است، از دمای سایر قسمت ها کمتر می باشد؛ به نحوی که در خانه بروجردی ها در ساعت 1130 صبح روز سوم مهر ماه، درجه حرارت هوا در کوچه 36 درجه، در حیاط 32 درجه و در سرداب 24 درجه سانتی گراد بوده است

همانگونه که قبلاً ذکر شد، به دلیل کمبود چوب در فلات مرکزی ایران، جهت پوشش سقف، از خشت و آجر استفاده می شده که به صورت طاق یا گنبد این عمل صورت می گرفته است. فرق عمده طاق و گنبد در این است که طاق مانند یک نیم استوانه است، یعنی قوسی که در مسیر یک خط ادامه یافته و گنبد یک نیمکره است؛ بدین معنی که قوس، حول یک نقطه در محیط خود، دوران داده شده است. البته این یک توصیف کلی است و فرم همه طاق ها و گنبد ها، مطابق تعاریف فوق نمی باشد.