مقدمه

*تاریخچه پرورش گردو به زمان های بسیار دور و نامعلوم بر گشته و گفته می شود که گردو در باغ شاه سلیمان پرورش داده شده و در ایران قدیم گردو در معامله پایاپای بکار برده شده که از این طریق به کشورهای مصر بیزانس ، ایتالیا و حتی کشورهای اروپائی و دنیای جدید انتشار پیدا کرده

*در قرن چهارم قبل از میلاد مسیح، اسکندر کبیر گردوی ایرانی را از ایران به مقدونیه و یونان برد و این گردو بعدها توسط رومیان در جنوب اروپا و شمال آفریقا گسترش پیدا کرد و در قرن 17 این گونه گردو توسط استعمارگران انگلیسی به شرق اروپا و همچنین آمریکا معرفی گردید و مهمترین مناطق رشد گردوی ایرانی در اروپا فرانسه، یونان، بلغارستان، رومانی و یوگوسلاوی میباشد و در آسیا چین بزرگترین کشت گردوی ایرانی را داشته و در آمریکای جنوبی شیلی و در آمریکای شمالی ایالت کالیفرنیا بیشترین میزان کشت گردو را در خود جای داده

*نحوه خسارت این آفت روی درختان گردو بر حسب نسل آن متفاوت است، به طوری که لاروهای نسل اول مستقیماً از طریق ریزش میوه های نارس، عملکرد را کاهش می دهند. فضولات لاروی در محل دمگل میوه های نارس خسارت دیده مشاهده می شود و باید دقت نمود که خسارت کرم سیب را با میوه های نارس تلقیح نشده یا با میوه های آفتاب سوخته که حاوی لکه های سیاه رنگ هستند اما فاقد فضولات لاروی اند،اشتباه نشود. خسارت عموماً در ارقام زودرس شدیدتر است. گردوهای خسارت دیده توسط لاروهای نسل دوم روی درخت باقی مانده، به دلیل تغذیه آفت و خسارت به مغز گردو قابل عرضه به بازار نمی باشند
درخت گردو، جوز یا گَوزفارسی از خانوادهٔ راش‌سانان است. انواع این درخت در چین، ژاپن،فرانسه و آمریکا کشت می‌شود مهمترین گردوهای موجود در دنیا معروف به گردوی ایرانی است، زیرا ابتدا از ایران به خاور میانه و از آنجا به یونان وروم و سپس به انگلستان و بعد به آمریکا برده شده‌است. گردوی ایرانی تنها گونه‌ای از این خانواده است که مغز آن از نظر خوراکی مصرف اقتصادی دارد. گردوی معمولی درختی است یک پایه که بلندی آن از ۱۰ تا ۲۵ متر قابل تغییر است، گردو دارای برگ‌های مرکب شانه‌ای است و درختی یک پایه است که گل‌های نر و ماده روی یک درخت به صورت جدا گانه ظاهر می‌شوند. گامت‌های ماده گردو دگر گشن است گرده افشانی آن به وسیله باد انجام می‌شود و حشرات در آن نقشی ندارند.

پراکنش جغرافیایی

درخت گردو از درختان بسیار با ارزش و از پهن برگان است که در بسیاری از نقاط جهان در نیمکره شمالی از مرکز تا شرق اروپا و قفقاز و شمال و مرکز ایران تا دامنهای هیمالیا و کشور چین و ژاپن و همچنین گونه‌هایی از آن در آمریکای شمالی و جنوبی به‌طور طبیعی می‌رویند و کاشته می‌شوند. تنها جنگل طبیعی باقی‌مانده از این محصول در دنیا هم اکنون در قرقیزستان و در شرایط بسیار خوب موجود است. در ایران کاشت گردو ازدرگز و مغان در شمال کشور تا اقلید فارس در جنوب و از ارتفاعات جنوب غربی ارومیه تا کوه تفتان در جنوب شرقی بین طول‌های جغرافیایی ۴۵ تا ۶۵ درجه به خوبی می‌رویند ولی بهترین بازدهی مربوط به باغهایی است که در ارتفاعات شهرستان بافت در استان کرمان، دامنه‌های البرز،خراسان، آذربایجان و دامنه‌های زاگرس (به ویژه خوانسار، تفرش ،وانشان ،وفس و تویسرکان) قرار دارند. همچنین در غرب شهرستان راور در دهستان خورند و در اطراف کوه‌های لاله زار و جبال بارز مناطقی هستند که دارای گردوی مرغوب کشور به حساب می‌آیند. روستای خوشکار در استان کرمان بهراسمان و دولت ابادبهراسمان که منطقه‌ای بی‌نظیر و حتی کم‌نظیر در ایران می‌باشد؛ و بهترین واریته‌های گردو در این منطقه وجود دارد؛ و همچنین شهرستان تسوج در آذربایجان شرقی خوانسار، تویسرکان، آذرشهر، اسکو و وانشاناز مراکز عمده تولید گردو و داری مرغوب‌ترین نوع گردو می‌باشد.

بهتری گردو و مرغوب‌ترین گردوی کشور گردوی تویسرکان در استان همدان است ک از نظر کیفیت و چربی مفید بهترین گردو است و از نظر تولیدو کشت گردو تویسرکان در رتبه دوم قرار دارد

ایالات متحده آمریکا، چین و ایران از تولیدکنندگان عمدهٔ گردو هستند. ترکیه، اوکراین و رومانی در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.

ارقام

گردوهایی که در نقاط گردو خیز ایران کاشته شده‌اند از گونه گردوی معمولی یا Juglans هستند. رقم‌های این گونه از نظر باغبانی هنوز کاملاً مشخص نشده‌اند. این گردوها در نقاط مختلف ایران با نام‌های گوناگون محلی نامیده می‌شوند. با وجود تفاوت‌های ظاهری، ممکن است برحی از انواع، رقم واحدی باشند ولی نام‌های گوناگون داشته باشند. با این توصیف مهمترین انواع گردو که در ایران کاشته می‌شوند عبارتند از: گردوی کاغذی، گردوی سنگی، گردوی ماکویی، گردوی سوزنی، گردوی نوک کلاغی، گردوی ضیا آبادی، گردوی خوشه‌ای، سبزوار، گردوی آمیخته خراسان، گردوی بافت کرمان، گردوی مازندران، گردوی روستای داران در آذربایجان شرقی ،گردوی شهمیرزاد، گردوی قزوین و طالقان، خوانسار، گردوی تسوج در آذربایجان، گردوی همدان، گردوی وفس، وانشان و تویسرکان و سایر مناطق…

آب وهوا

درخت گردو درطول تابستان و زمستان نسبت به گرما و سرمای بیش از حد حساس است. در طول دوره خواب زمستانه، گردو می‌تواند سرمای ۱۱- درجه سانتی گراد را بدون خسارت جدی تحمل کند ولی پس از شروع رشد، سرمای ۲- تا ۳- درجه سانتی گراد موجب از بین رفتن برگها، شاخه‌ها و گل‌ها شده و در نتیجه محصول کاهش می‌یابد. به علاوه شاخ و برگ درختانی که تا اواخر پاییز به رشد خود ادامه می‌دهند در معرض خسارت سرما قرار می‌گیرد. مقاومت ارقام مختلف گردو نسبت به سرما متفاوت است. دمای بالاتر از ۳۸ درجه سانتی گراد موجب آفتاب سوختگی پوست سبز و چروکیدگی مغز گردو می‌شود و گاهی اوقات نیز میوه‌ها پوک می‌شوند. در رطوبت نسبی کم و دمای بالاتر از ۴۰ درجه سانتی گراد، به گردو خسارت جدی وارد می‌شود. دمای پایین تابستان نیز مناسب نیست زیرا موجب می‌شود میوه‌ها به اندازه کافی پر نشود. هوای خنک در طی فصل رشد، برداشت محصول را به تأخیر انداخته و در نتیجه باغداران متضرر می‌شوند؛ بنابراین هوای خنک و فصل رشد کوتاه از عوامل محدودکننده پرورش گردو هستند. گردو نیز مانند سایر میوه‌ها مناطق معتدله در زمستان به مقدار سرمای معینی نیاز دارد تا خواب آن برطرف شود که به این ترتیب در بهار رشد رویشی و گلدهی کافی خواهد داشت. در صورت عدم وجود سرمای کافی، باز شدن جوانه‌ها و گلدهی نامنظم شده و به تأخیر می‌افتد و این موجب کاهش محصول و خشک شدن سر شاخه‌ها می‌شود. نیاز سرمایی ارقام مختلف گردو متفاوت است.

ترکیبات شیمیایی

مغز گردو دارای چند اسید آلی، مقدر کمی اسانس، اگزالات آهک و ویتامینهای A ,B ,C ,D ,E می‌باشد. همچنین مغز گردو دارای مقدار کمی آرسنیک است (۲٬۹۸ µg -میکروگرم- در ۱۰۰ گرم گردو). برگ درخت گردو دارای ۳ درصد اینوژیت، اسید الاژیک، اسید گالیک و اسانسی با بوی مخصوص و مقداری پارافین، تانن، مواد چرب و املاح معدنی مانند کلسیم، پتاسیم، منیزیم، باریم و همچنینکاروتن است. پوسته گوشت دار میوه سبز گردو دارای امولسیون قند و اسیدهای آلی مانند اسید سیتریک، اسید مالیک، فسفاتها و اگزالات کلسیم است. عصاره برگ درخت گردو خاصیت میکروبکشی و باکتری کشی دارد. در ۱۰۰ گرم مغز گردو خام و خشک مواد زیر موجود است:

ماده معدنی مقدار
آب
۳/۵ گرم
پروتئین
۱۴/۸ گرم
مواد چربی
۶۵ گرم
مواد نشاسته ای ۱۳ گرم
کلسیم
۱۰۰ میلی‌گرم
فسفر
۳۸۰ میلی‌گرم
آهن
۳ میلی‌گرم