دانلود مقاله غزل روایی و سایر انواع آن در اشعار قیصر امین پور و سید حسن حسینی

دسته بندي : علوم انسانی » تاریخ و ادبیات
دانلود مقاله غزل روایی و سایر انواع آن در اشعار قیصر امین پور و سید حسن حسینی

نوع فایل: word

فرمت فایل: doc

قابل ویرایش

تعداد صفحات : 155 صفحه

قسمتی از متن :

شاعر تحت تاثیر جریانات مختلف ذهنی خود است که از بدو تولد ساخته شده و در جریانات مختلف زندگی و در محیط های گوناگون فرهنگی و طبیعی خود با آن مواجه شده است؛ شعر می گوید. شعر آن چنان نیست که در یک لحظه با کلمات ساخته شده در قالب شعری خاص تولد یابد. هر کلمه ای که از ذهن شاعر خارج می شود مانند صندوقی است که تمام دانسته ها و احساسات نهفته در لایه های ذهنی شاعر را با خود جمع کرده، به این طرف رمز و رازها می آورد.
شفیعی کدکنی، مجموعه عواملی که جریان ذهنی شاعر را تشکیل می دهد به سه دسته تقسیم می کند: 1) فرهنگ عمومی شاعر؛ یعنی آگاهی او از آن چه در گذشته و حال، در محیط دور و نزدیک او جریان داشته، از مسایل تاریخی، اجتماعی و سیاسی تا اطلاعات دینی، اساطیری، علمی و فلسفی.
2- فرهنگ شعری که حاصل خوانده ها و شنیده ه های او در زمینه ی الفاظ و معانی شعری است.
3- تجربه های خصوصی، در طول زندگی، از روزگار کودکی تا لحظه ی سرودن و خلق آفرینش هنری که از پیچیده ترین عناصر ذهنی است و در تحقیقات ادبی به خصوص در بحث صور خیال، دارای اهمیت است." ( شفیعی کدکنی 203 )
آن گونه که پسا ساختار گرایان اعتقاد دارند: " هدف هر خوانش باید تولید معنا باشد و معنای بیش تر را می توان با درگیر کردن آشکار و آگاهانه ی آرزوهای لذت مدار و سیاست مدار خود با متن تولید کرد. حتی پیچاندن استراتژیک متن یا خوانش ( بر خلاف منش ) پیام آشکار متن، چیزی بیش از ادامه ی منطقی آن چه که همه ی خوانندگان انجام می دهند، نیست. قدرتمند کردن خواننده، در عین حال قدرتمند کردن منتقد است که به عنوان نماینده ی خواننده عمل می کند. ( هارلند: 60- 385 )
از دیر باز آن چه زبان شعر را از زبان معمولی متمایز و برجسته تر می نماید، موسیقی و وزن شعر می باشد. همین که مردم عامی، هر گروه واژه را در کنار هم با ردیف و قافیه و آهنگ که گوش نواز می آید، شعر می پندارند؛ نمایانگر این است که اولین تلاش های انسان ها در استفاده جدید از کلمات روزمره، در به کارگیری کلمات در یک زنجیره ی جدید آوایی و موسیقیایی جدید بوده است.
شفیعی کدکنی، موسیقی شعر را به چهار دسته تقسیم کرده، شعری را برجسته می داند که بتواند هم زمان این چهار دسته ی موسیقی را در خود نهفته باشد.
1- موسیقی بیرونی شعر: همان وزن عروضی که لذت بردن از آن امری غریزی می باشد.
2- موسیقی کناری: منظور تناسبی است که از رهگذر هماهنگی دو کلمه یا دو حرف در آخر مصراع ها دیده می شود؛ مثل خواب و آب ...
3- موسیقی داخلی: مجموعه تناسب هایی که در میان صامت و مصوت های کلمات یک شعر ممکن است که وجود داشته باشد.
4- موسیقی معنوی: آن چه قدما طباق و تضاد و مراعات النظیر و ... خوانده اند، نوعی آهنگ در درون شعر به وجود می آورد و رعایت این تناسب ها، اگر به طرزی باشد که خواننده متوجه تصنع هنر مند نشود، بسیار پر اهمیت است. ( شفیعی کدکنی: 88 – 96 )
1-2-ساختار ( structure ) یا ساخت
به طور کلی به شیوه ی اتصال میان عناصر و اجزای سازنده اثر ادبی گویند. ساختار مانند ریسمانی است که بدون دیده شدن دانه های تسبیح ردیف می کند.(داد 276)
ساختار چار چوب طرح ریزی شده ی اثر ادبی است که در این صورت به دو شکل ساختار صوری و غیر صوری نمود پیدا می کند. از دیدگاهی دیگر، ساختار تعریفی عمیق تر دارد و آن حاصل روابط کلیه ی عناصر تشکیل دهنده ی اثر با یکدیگر است؛ یعنی ارتباط ذاتی بین اثر هنری که کل اثر را دربر می گیرد و به آن یکپارچگی می دهد. به این ترتیب در مورد شعر، ساختار تشکیل و تنظیم ارتباطی است قوی و یکپارچه بین همه ی عناصر شعر که شاعر آن را با به کار بردن تدابیر فن شعر به وجود می آورد. (میرصادقی، ذوالقدر 145)
هم چنین ساختار را بیان صریح و روشن اثر ادبی و مفهومی دیگر، آن چه که به صورت بیان نثری می توان از شعر بیرون کشید یا خلاصه و فشرده ی شعر به صورت نثر نیز تعریف کرد. در ادبیات، چگونگی ساختار بر محتوا تأثیر می گذارد، بدین معنی که طرز قرار گرفتن اجزای اثر ادبی، محتوا را تغییر می دهد.(همان 146)
پس ساختار یک شیوه و روش است و سخن آن این است که هر جزء یا پدیده در ارتباط با یک کل بررسی می شود. بدین ترتیب ساختار گرایی بین مباحث سنتی ادبیات از قبیل بدیع و بیان و عروض و قافیه و یافته های جدید زبان شناسی ائتلافی به وجود آورده است.


1-3-زمینه ی تاریخی ساختارگرایی
ریشه ی ساختارگرایی به فرمالیسم روس و مکتب پراگ می رسد. و در هر یک از مکتب های فوق به نحوی است، که به شرح زیر است.
الف) در مکتب فرمالیست ها روشی است برای کشف رابطه ی تکواژهای درون جمله و رابطه ی آن ها با طرح کلی زبان. آن ها معتقد بودند تکیه بر فرم باید باشد نه محتوا.
ب) ساختارگرایی در مکتب پراگ رابطه ی بین اجزاء یک پیام ادبی است که ساخت آن را تشکیل می دهند. به نظر آنان اثری هنری است که در آن همه ی عناصر هم صورت است و هم محتوا و هیچ جزئی را نمی توان به زبان دیگر جز همان زبان ادبی به کار گرفته شده، توضیح داد. (شمیسا، نقد ادبی 193)
1-4-اصول ساختار گرایی
شالوده ی دیدگاه فردینان دوسوسور- که مکتب فرمالیسم، و در پی آن، ساختارگرایی، براساس آن بنا شدند بدین شرح است:
1-4-1-دید همزمانی و درزمانی
در دید همزمانی که ساختارگرایی مبتنی بر همان دید است. به علل و عوامل قبلی توجه ندارد بلکه توجه اصلی آن متوجه به ربط اجزا و پدیده ها در یک زمان و دوره مشخص است، اما از آن جایی که ساختارها در زمان های گوناگون تغییر می کند. ساختارگرایان یک دید در زمانی هم در نظر می گیرند. یعنی جنبه ی تاریخی را در نظر می گیرند، و به مطالعه ی تاریخ یک زبان و بررسی تحولات آن در طول زمان می پردازند. در حالی که دید همزمانی مطالعه ی زبان در یک مقطع خاص است.
1-4-2-زبان وگفتار
فردینان دوسوسور میان زبان و گفتار، تمایز قائل شده است. زبان یک دانش و قوه ی ذهنی است که طرح آواها و نحو و معانی را در خود دارد و گفتار محقق شدن آن در کسوت الفاظ است. یعنی گفتار جنبه ی عینی و ملموس زبان است و زبان نظامی است بالقوه فقط در ذهن اهل زبان وجود دارد و در واقع توانایی گوینده شنونده برای درک جمله هاست. (شمیسا 195)


فهرست منابع و ماخذ :
- ابراهیمی، نادر،1378، ساختار و مبانی ادبیات داستانی، تهران: نشر فرهنگان
- امین پور، قیصر،1387، مجموعه ی کامل اشعار،تهران: نشر مروارید
- انوری، حسن، 1372، گزیده ی غزلیات سعدی، تهران: انتشارات علمی
- بارت، رولان، 1387، درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت ها( ترجمه ی محمد راغب )، تهران: نشر فرهنگ صبا
- باطنی، محمد رضا، 1376، نگاهی تازه به دستور زبان، تهران: انتشارات سخن
- بشردوست، مجتبی، 1379، از صورت تا معنا، تهران: انتشارات امیرکبیر
- بهار، محمد تقی، 1373، سبک شناسی، تهران: انتشارات امیر کبیر
- حیدری، مریم، 1386، بررسی ساختار روایی در غزل فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی به راهنمایی دکتر سید محمد ترابی
- حسینی، سید حسن، 1387، هم صدا با حلق اسماعیل، تهران: انتشارات سوره ی مهر
- خطیب رهبر، خلیل، 1379، دیوان غزلیات مولانا، تهران: نشر صفی علیشاه
- خطیب رهبر، خلیل، 1386، دیوان فرخی سیستانی، تهران: نشر صفی علیشاه
- داد، سیما، 1378، فرهنگ اصطلاحات ادبی،تهران: انتشارات مروارید
- 1386، رسم شقایق، سوگنامه ی قیصر امین پور، تهران: سروش ( انتشارات صدا و سیما )
- روزبه، محمد رضا، 1378، سیر تحول در غزل فارسی، تهران: انتشارات روزنه
- شمیسا، سیروس، 1386، انواع ادبی، تهران: انتشارات میترا
- شمیسا، سیروس، 1385، سبک شناسی شعر، تهران: انشارات میترا
- شمیسا، سیروس، 1386، سیرغزل در شعر فارسی، تهران: انتشارات علم
- شمیسا، سیروس، 1385، نقد ادبی، تهران: انتشارات میترا
- شفیعی کدکنی، محمد رضا، 1380، ادوار شعر فارسی، تهران: انتشارات میترا
- شفیعی کدکنی، محمد رضا، 1387، در اقلیم روشنایی، تهران: نشر آگاه
- شفیعی کدکنی، محمد رضا، 1385، موسیقی شعر، تهران: انتشارات آگاه
- صفا، ذبیح الله، 1374، تاریخ ادبیات در ایران، تهران: نشر قطره
- صفا، ذبیح الله، 1363، حماسه سرایی در ایران، تهران: انتشارات امیر کبیر
- صبور ، داریوش،1382، آفاق غزل فارسی،تهران: نشر زوار
- کزازی، میرجلال الدین، 1372،« پرنیان پندار غزل »، مجله ی شعر، سال اول (2)
- لنگرودی، شمس، 1370، تاریخ تحلیلی شعر نو( جلد یک )، تهران: نشر مرکز
- سجودی، فروزان، 1376،« ساختار گرایی در شعر معاصر»، مجله ی کتاب ماه ادبیات،
سال دوم(75 )،( هارلند )
- معدن کن، معصومه، 1388، بزم دیرینه عروس، تهران: نشر مرکز دانشگاهی
- میرصادقی، جمال، 1386، ادبیات داستانی، تهران: نشر سخن
- میر صادقی، جمال، 1385، عناصر داستان، تهران: نشر سخن
- میرصادقی، جمال و میمنت( ذوالقدر )، 1387، واژه نامه ی هنر داستان نویسی، تهران: نشر کتاب مهناز
- میر صادقی، میمنت( ذوالقدر )، 1387، واژه نامه ی هنر شاعری، تهران: نشر کتاب مهناز
- هروی، حسینعلی، 1375، شرح غزل های حافظ، تهران: نشر سیمرغ
- یونسی، ابراهیمی، 1388، هنر داستان نویسی، تهران: انتشارات نگاه

- http://www.hamshrionline.ir