دانلود مقاله بررسي رابطه بين هزينه دولت و رشد اقتصادي در ايران (1385 – 1350)

دسته بندي : علوم انسانی » اقتصاد
دانلود مقاله بررسي رابطه بين هزينه دولت و رشد اقتصادي در ايران (1385 – 1350)

نوع فایل : word

قابل ویرایش

تعداد صفحات : 105

مقدمه
تأثیر مخارج دولت بر رشد اقتصادی در چند دهه اخیر توجه زیادی از اقتصاد دانان را به خود جلب کرده است. به طور نظری، اگر بخش دولتی از کارآمدی کمتری نسبت به بخش خصوصی برخوردار باشد، اندازه بزرگتر دولت منجر به رشد کندتر اقتصادی خواهد شد. اما اگر بخش دولتی کالاهای اساسی عمومی را که تولیدکنندگان بخش خصوصی قادر به فراهم سازی آن نیستند، فراهم سازد، درنتیجه اندازه بزرگتر دولت به رشد سریعتر اقتصادی منجر خواهد شد.
اقتصاددانان مهمترین وظایف دولت را وظایف ذاتی آن در امنیت، بهداشت و آموزش می دانند. برخی این وظایف را برای دولت کافی ندانسته، برای حفظ تعادل اقتصادی، دخالت دولت در اقتصاد را به دلیل شکست بازار، ضروری می دانند. در مقابل، برخی دخالت دولت را مداخله گرایانه و محدود کننده آزادی و انتخاب به حساب آورده و آن را عامل غیرکارآمدی و رانتی شدن دولت قلمداد می کنند. که از این رهگذر، نظریه شکست دولت مطرح می شود. در اقتصاد ایران، دولت سهم بسیار بالایی از اقتصاد کشور را به خود اختصاص داده است و به تناسب این ساختار، مخارجش هر ساله در طی سال‌های اخیر، افزایش پیدا کرده است. از جهت دیگر، گسترش ضروری خدمات عمومی، دولت ها را مجبور ساخت که خود به صورت عاملی اقتصادی درآیند و در مواردی به تولید نیز دست زدند. حکومت‌های امروزی، با توجه به حجم تولید ملی که در چارچوب بخش دولتی صورت می گیرد و با درنظر گرفتن ملاحظه آنان در بخش خصوصی، هدایت آن در مسیری خاص بصورتی گوناگون، ابزار بسیار قدرتمندی در کنترل و هدایت اقتصاد کشور ها به طرزی نسبتاً قاطع در دست دارند. علاوه بر این، تحقق این فرایند شرطی اجتناب ناپذیر در توسعه کشور ها به صورتی همگن و با برنامه ریزی کارا و مؤثر به شمار می رود.
به موازات فعالیت کلان اقتصادی در کشور، سهم دولت در اقتصاد نیز رو به افزایش بوده است و در بسیاری حوزه ها شاهد تأثیر مداخله دولت بر روند های اقتصاد و بازار بوده ایم. امروزه در کمتر جای عالم اثری از اقتصاد خصوصی و دولتی خاص می توان یافت. بلکه امروزه اکثر جوامع دارای اقتصاد مختلط می باشند.
ویژگی این تحقیق تخمین روابط پویای کوتاه مدت و همچنین روابط بلند مدت بین اجزای مخارج دولت و رشد اقتصادی می باشد که این امر به برنامه ریزی مخارج دولت در کوتاه مدت و بلندمدت برای دستیابی به رشد اقتصادی بهتر،کمک شایانی خواهد کرد.

1-1 تعریف مسأله و بیان سئوال های اصلی تحقیق
ارتباط بین رشد اقتصادی و هزینه دولت، یا به طور کلی تر، اندازه بخش عمومی، یک موضوع مهم تحلیلی و اساسی است. دیدگاه کلی این است که، مخارج عمومی به طور قابل ملاحظه ای با تأثیر برزیرساختار فیزیکی یا سرمایه ای انسانی، می تواند رشد اقتصادی را متأثر سازد. فعالیت دولت ممکن است به طور مستقیم، یا به طور غیرمستقیم از طریق تعامل با بخش خصوصی، باعث افزایش محصول شود. ماهیت تأثیر مخارج عمومی بررشد، به ترکیب آن بستگی دارد. به گونه ای که با وجود مطالعات تجربی فراوان، یک ارتباط معنی داري بین هزینه ی عمومی و رشد، در یک جهت مثبت یا منفی وجود ندارد. در اين مورد نتايج، بسته به: کشور یا ناحیه، متد جبری ( روش تحلیل ) و دسته بندی مخارج عمومی، متفاوت هستند. رابطه ی بین هزینه دولت و رشد، به ویژه برای کشور های در حال توسعه مهم است. بیشتر از همه، آن هایی که افزایش سطوح مخارج عمومی را در سراسر زمان تجربه کرده اند. بررسی رابطه بین هزینه ی دولت و رشد اقتصادی در ایران از دو جنبه مهم است. یکی اینکه کشور ایران هم در رده ی کشور های در حال توسعه بوده و هم با افزایش سطوح مخارج عمومی در اکثر زمان ها مواجه بوده است؛ لذا آگاهی از تأثیرات این مخارج بر رشد اقتصادی، برای جهت دهی بهتر آن دسته از مخارج که تأثیر مثبت روی رشد اقتصادی دارند و تعدیل مخارجی که تأثیر منفی روی رشد دارند و تفکیک مخارجی که احتمالاً روی رشد بی تأثير خواهند بود؛ یک نیاز حیاتی و اساسی است. دیگر اینکه با توجه به شرایط فعلی اقتصاد ایران و ابلاغ سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایرن؛ یکی از اهداف کلیدی در افق برنامه ریزی، مشارکت بیشتر بخش خصوصی و کاهش تصدی دولت است. لذا تعیین اثربخشی مخارج دولت بر رشد اقتصادی در طول سال های گذشته به تفکیک نوع هزینه های دولت، اعم از هزینه های جاری و سرمایه ای بسیار با اهمیت است. با توجه به موارد فوق، سؤالات اصلی تحقیق عبارتند از:
1-آیا بین هزینه ی دولت و رشد اقتصادی در ایران، در طول دوره مورد بررسی، ارتباط معنی درای وجود دارد؟
2-آیا بین هزینه دولت و سرمایه گذاری خصوصی در طول دوره مورد بررسی در ایران، ارتباط معنی داری وجود دارد؟
3-کدام دسته از مخارج تاثير مثبت بررشد اقتصادی كدام دسته، تأثیر منفی روی رشد در ایران داشته اند؟


4- فهرست منابع
الف – منابع فارسي
1- ابريشمي، حميد و محسن مهرآرا. (1381). " اقتصادسنجي كاربردي ( رويكرد هاي نوين) "، ‌انتشارات دانشگاه تهران.
2- نوفرستي، محمد (1378). " ريشه واحد و همجمعي در اقتصاد سنجي "، موسسه خدمات فرهنگي رسا.
3- توكلي، احمد (1380 )، بازار – دولت: كاميابي ها و ناكامي ها، تهران سمت.
4- تاري،‌ فتح الله و نسرين ارضر؛ " بررسي نقش و تأثير هزينه هاي آموزشي رسمي بر رشد اقتصادي در ايران طي سال هاي 1377 – 1342 " فصلنامه پژوهش هاي اقتصادي ايران؛ شماره 11.
5- تقوي، مهدي، صنيع دانش، عليرضا (1375) " علل افزايش حجم فعاليت هاي دولت در ايران از سال 1350 تا 1370 "، فصل نامه علمي كاربردي مديريت دولتي، شماره 32.
6- جعفري صميمي، احمد، (1384) " ‌اقتصاد بخش عمومي "، ‌انتشارات سمت، چاپ هفتم،‌ تهران
7- خلعتبري، ‌فيروزه، (1371) " بررسي علل بزرگ شدن دولت ها "، مجله علمي پژوهشي اقتصاد و مديريت دوره تحقيقات عالي دانشگاه آزاد اسلامي، شماره 12، بهار.
8- سامتي، مرتضي (1372)؛ اندازه مطلوب فعاليت هاي دولت در ايران؛ پايان نامه دكتري، دانشگاه تربيت مدرس.
9- عرب مازار، علي اكبر و محمد كاركن (1372)، "‌ بررسي عدم تعادل بودجه دولت " مجله اقتصاد دانشگاه شهيد بهشتي؛ ص 84 – 56.
10- ج هانگرد، اسفنديار و فر هادي. علي،‌1381، واكنش بودجه دولت نسبت به تكانه هاي توليد، مخارج و درآمد هاي دولت بر اساس الگوي VEC،‌ مجله برنامه و بودجه شماره 74.
11- مؤسسه مطالعات و پژوهش هاي بازرگاني، 1378، نقش دولت در جهان در حال تحول، تهران
12- بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران، حساب هاي ملي ايران، www.cbi.ir
13- تفضلي، فريدون (1375 )، تاريخ عقايد اقتصادي، تهران، نشر ني.
14- كاسيرر، ارنست؛ ترجمه نجف دريابندري؛ (1362)، تهران : انتشارات خوارزمي، چ1.
15- ارسنجاني، حسن؛ (1342)، حاكميت دولت‌ها؛ تهران : سازمان كتابهاي جيبي، چ1.
16- كاتوزيان، محمد علي؛ (1358)، آدام اسميت و ثروت ملل؛ تهران : كتابهاي جيبي، چ1.
17- ابنشتاين، ويليام و ادوين فاگلمان؛ مكاتب سياسي معاصر: نقد و بررسي كمونيسم، فاشيسم، كاپيتاليسم و سوسياليسم؛ ترجمه حسينعلي نوذري(1369)،گستره، چ2.
18- قديري اصلي، باقر؛ (1364)، سير انديشه اقتصادي؛ تهران : دانشگاه تهران، چ6.
19- استوارت، مايكل؛ كينز و پس از كينز؛ ترجمه عبدالرحمن صدريه؛ (1368)، تهران : فردوس، چ1.
20- گمبل، آندره و پل والتون؛ سرمايه داري در بحران؛ ترجمه م. سوادگر؛ (1358)، تهران : انتشارات ما.
21- تمدن، محمد حسين و مسعود درخشان؛ (1366)، نظام‌هاي اقتصادي؛ تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، چ1.
22- لاروژي، ژوزف، مكتب‌هاي اقتصادي؛ ترجمه جهانگير افكاري؛ (1367)، تهران : سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، چ1.
23- تمدن، محمد حسين و مسعود درخشان؛ (1365)، تاريخ عقايد اقتصادي؛ تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، چ1.
24- ژيد، شارل و شارل ريست؛ تاريخ عقايد اقتصادي؛ ترجمه كريم سنجايي؛ (1347)، تهران: دانشگاه تهران، چ1، ج1.
25- ژيد شارل و شارل ريست؛ تاريخ عقايد اقتصادي؛ ترجمه كريم سنجايي؛ (1354)، تهران: دانشگاه تهران، چ1، ج2.
26- هانس، آلوين؛ راهنماي نظريه عمومي كينز؛ ترجمه منوچهر كياني؛ (1364)، تهران: دانشگاه تهران، چ1.
27- غفاري، هادي، (1383)، بررسي تطبيقي جايگاه و نقش دولت در نظامهاي اقتصادي، تهران: شركت چاپ و نشر بازرگاني.
28- موسكا، گوئتانو و گاسترن بوتو؛ تاريخ عقايد و مكتبهاي سياسي از عهد باستان تا امروز؛ ترجمه حسين شهيد زاده؛ (1363)، تهران : مرواريد، چ1.
29- دادگر يدالله (1380 ). مروري بر ادبيات نقش و جايگاه دولت در اقتصاد، فصلنامه فرهنگ انديشه، شماره دوم، صفحات: 21-7.
30- سازمان مديريت و برنامه ريزي ايران (1382 )، منطقي نمودن اندازه دولت، تهران، معاونت امور مديريت و منابع انساني، دفتر بهبود تشكيلات و برنامه ريزي نيروي انساني.
31- ميلر و رائو (1371) "‌ اقتصاد سنجي كاربردي "، ‌ترجمه حميد،‌ ابريشمي، مؤسسه تحقيقات پولي بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران.
32- محمدی میرزا (1369) " ارزیابی تاثیر هزینه های دولت بر رشد اقتصادی با نگاهی به وضعیت ایران (67-1338 ) "، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
33- معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی " بررسی ساختار الگوی اقتصاد سنجی کلان ایران " چاپ اول، تهران، 1373، ص 193.
34- تقوي، محمدي و نخجواني، سيد احمد". بيرون راندن بخش خصوصي ". اطلاعات سياسي و اقتصادي شماره 116-115 ( فروردين و ارديبهشت 1376 )
35- دلجويي، رقيه (1381). روند بهره وري نيروي انساني در ايران و چند كشور آسيايي. پايان نامه ي كارشناسي ارشد دانشگاه علامه طباطبائي.

ب- منابع انگليسي
1. Diamond, j, (1989), Government expenditure and economic growth, An empirical investigation, IMF, Working paper.
2. Miler, S. H. , and F. S, Russek. (2003). Fiscal Structure and Economic Growth at State and Local level. Public Finance Review.
3. Ram, Rate, (1986), Government size and economic growth, a new framework and some evidence of cross section and time series data, American economic review.
4. Folster. S, Henrekson. M (2000), "Growth Effects of Government Expenditure and Taxation in Rich Countries", Forthcoming in European Economic Review.
5. Grimes. A (2003), "Economic Growth and the Size and Structure of Government: Implications for Newzeland", Department of Economics University of Waikato.
6. Vedder, R. K. and L. Gallaway (1998), Government Size and Economic Growth, Washington: Joint Economic Committee.
7. Abizadeh Sohrab and yosefi Mahmood, (1988)," growth of government expenditure: the case of Canada", public finance quarterly, vol 16 no. 1, pp (78 – 100).
8. Barro, R(1992), "Human Capital and Economic Growth in Polities for long-run Growth". Proceeding from Symposium Sponsored by Federal reserve bank of Kansascity.
9. Barro, R(1990); "Government Spending in a Simple model of Endogenous Growth", J. P. E.98(5):103-108
10. Quang. dao. minh,(1995),"Determinants of Government Expenditure ", oxford bulletin of economics and statistics, vol. 57 NO. 1, PP (67-76).
11. Floster S. and M. Hensekson (2000); "Growth Effects of Government Expenditure and Taxation in Rich Countries", European Economic Review.
12. Blanchard, O. and R. Perotti (1999); "An Empirical Characterization of the Dynamic Effects of Changes in Government Spending and Taxes on Output", NBER Working Paper, No. 7269.
13. Josaphat P.kweka and Oliver Morrissey (2000); “Government Spending and Economic Growth in Tanzania, 1965-1996”, CREDIT Research paper, No.00/6
14. Engle, R. F. and Grainger, C. W. J. (1987), cointegertion and error correction: representation, estimation and testing, Economettica, 55, 251-276.
15. Enders, W. (1995) Applied Econometric Tim series, New York: John Wiley & Sons, INC