دانلود مقاله طرح خاورميانه بزرگ و تأثير آن بر امنيت جمهوری اسلامی ايران
دسته بندي :
علوم انسانی »
اقتصاد
دانلود مقاله طرح خاورميانه بزرگ و تأثير آن بر امنيت جمهوری اسلامی ايران
نوع فایل: word
فرمت فایل: doc
قابل ویرایش
تعداد صفحات : 69 صفحه
قسمتی از متن :
چكيده
هدف اين مقاله توضيح مفاد و محتوا و تجزيه و تحليل علل، انگيزه‌ها و اهداف طرح خاورميانه بزرگ، با هدف واكاوي تأثيرات آن بر امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران است. به عبارت ديگر، منظور پاسخگويي به اين سؤالات اصلي و فرعي است: دلايل، انگيزه‌ها و اهداف ايالات متحده از ارايه اين طرح چيست؟ اين طرح، چه جايگاهي در راهبرد امنيت ملي، سياست خاورميانه‌اي و نقش ملي آمريكا دارد؟ چرا فرآيند دموكراتيك‌سازي خاورميانه در شرايط بين‌المللي پس از 11 سپتامبر 2001 آغاز و تعقيب مي‌گردد؟ بازتاب‌ها و پيامدهاي امنيت اين طرح، براي كشورها و جوامع خاورميانه كدامند؟ و سرانجام، تحقق و اجراي اين طرح چه چالش‌ها و فرصت‌هاي امنيتي را براي جمهوري اسلامي ايران در پي خواهد داشت.
پاسخ احتمالي اين پرسش‌ها در چارچوب فرضيه ذيل مورد بحث و بررسي قرار خواهد گرفت: «طرح خاورميانه بزرگ به مثابه يكي از راهكارها و سازوكارهاي كانوني در راهبرد پيشگيرانه و مركز ثقل راهبرد كلان امنيت ملي آمريكا به منظور مقابله با تهديدات نامتقارن، ضمن ايجاد تهديدات و چالش‌هاي امنيتي مختلف، فرصت‌هايي نيز براي تأمين و تحكيم امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران مي‌فرآيند.»
در پايان، راه‌كارهايي براي بهره‌گيري جمهوري اسلامي از فرصت‌ها و دفع تهديدات امنيتي اين طرح ارايه مي‌شود.
مقدمه
پس از حادثه 11 سپتامبر 2001 (20 شهريور 1380) كه مبارزه با تروريسم به صورت مفهومي غالب در سياست خارجي و امنيت ملي آمريكا درآمد، خاورميانه نيز به كانون روابط و مركز ثقل نظام بين‌الملل تبديل شد. تصميم‌سازان و سياست‌پردازان ايالات متحده، با ايجاد پيوستگي و همبستگي بين اسلام‌گرايي يا بنيادگرايي اسلامي با تروريسم، علاوه بر توسل به نيروي نظامي و قوه قهريه بر عليه تروريست‌ها، درصدد اصلاحات سياسي، اقتصادي و اجتماعي از طريق مهندسي اجتماعي ـ سياسي و اصلاح ديني ـ مذهبي جوامع خاورميانه به عنوان خاستگاه تروريسم بين‌المللي نيز برآمدند.
ژنرال كالين پاول وزير امور خارجه آمريكا در تاريخ 12 دسامبر 2002 (22 آذر ماه 1381) در سخنراني خود در بنياد هريتج در يك سخنراني، براي نخستين بار و به طور رسمي طرح اين كشور براي خاورميانه را مبني بر اصلاحات سياسي، اقتصادي و آموزشي اعلام كرد. همچنين يكي از توجيات و بهانه‌هاي سه‌گانه حمله آمريكا به عراق در كنار «نبرد عليه تروريسم» و «سلاح‌هاي كشتار جمعي»، استقرار دولت سرمشق در اين كشور براي توسعه و اشاعه دموكراسي در منطقه براساس منطق دومينوي دموكراتيك اعلام گرديد.
جورج بوش رئيس جمهور آمريكا در 26 فوريه 2003، اندكي پيش از تهاجم نظامي به عراق طي سخناني در انستيتو آمريكايي اينترپرايز، عزم خود را مبني بر استقرار ارزش‌هاي دموكراتيك در خاورميانه ابراز داشت. سپس در 9 مه همان سال در جهت عملياتي كردن ارزش‌هاي مورد نظر خود، «ايجاد منطقه مبادله آزاد ميان ايالات متحده آمريكا و خاورميانه تا ده سال آينده» را پيشنهاد داد. ديك‌چني معاون رئيس جمهور آمريكا نيز در دسامبر 2003، در مجمع جهاني اقتصاد در داووس، صراحتاً سياست رسمي دولت آمريكا مبني بر دموكراتيك ساختن خاورميانه را بيان داشت. روزنامه عرب زبان الحيات چاپ لندن در 13 فوريه 2004، مفاد سند اجرايي «طرح خاورميانه بزرگ» را كه از سوي آمريكا براي طرح در نشست 8 تا 10 ژوئن 2004 سران گروه 8 (G8) در سي آيلند ايالت جورجيا ارايه شده بود، منتشر ساخت.
هدف اين نوشتار توضيح مفاد و محتوا، تجزيه و تحليل علل و انگيزه‌ها و اهداف اين طرح به منظور واكاوي تأثيرات آن بر امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران است. به منظور تحقق اين هدف از طريق استدلال و برهان منطقي، مباحث در چهار گفتار سازماندهي مي‌شود.
يادداشت
1. خاورميانه بزرگ شامل كليه كشورهاي جهان عرب، پاكستان، افغانستان، ايران، تريكه و اسراييل مي‌شود.
2. متن كامل طرح خاورميانه بزرگ در روزنامه عرب زبان فرامنطقه‌اي الحيات چاپ لندن، مورخ 13 فوريه 2004 درج شده است.
3. بيليس، جان، كن بوث، جان گارنت و فيل ويليانر، استراتژي معاصر، نظريات و خط مشي‌ها، تهران، دفتر مطالعات سياسي و بين‌المللي، 1374، ص3، ريچارد اچ شوتز «مطالعات امنيت ملي قبل از جنگ سرد» در مطالعات امنيت ملي، اصغر افتخاري، تهران، پژوهشكده مطالعات راهبردي، 1381، ص 81
4. كميسيون امنيت ملي آمريكا، استراتژي امنيت ملي آمريكا در قرن 21، جلال دهمشگي، بابك فرهنگي و ابوالقاسم راه‌چمني، تهران، انتشارات مؤسسه فرهنگي و مطالعات تحقيقات بين‌المللي ابرار معاصر تهران 1381
5. جونز، پيتر (1998)، به سوي رژيم امنيت منطقه‌اي خاورميانه، مسايل و راه حل‌ها، گزارش پروشه سيپري، استكهلم، دسامبر
6. متز، استيفون و داگلاس جانسون، «عدم تقارن و استراتژي نظامي ايالات متحده، زمينه و مفاهيم استراتژيك، عبدالحسين حجت‌زاده، ماهنامه نگاه، سال سوم، شماره 31، بهمن 1381، صص 55 ـ 42
7. مركز پژوهش‌هاي كاخ سفيد «استراتژي امنيت ملي آمريكا» محمدحسن خاني و علي آدمي، ضميمه فصلنامه‌ي مطالعات راهبردي، سال ششم، شماره دوم، تابستان 1382 ص9
8. همانجا، ص 11
9. همانجا، ص 12
10. هالستي، كماجي، مباني تحليل سياست بين‌الملل، بهرام مستقيمي و مسعود طارم سري، تهران، دفتر مطالعات سياسي و بين‌المللي، 1373، صص 207 ـ 197
11. بوزان، باري (1381)، خاورميانه: ساختاري همواره كشمكش‌زا، ترجمه احمد صادقي فصلنامه سياست خارجي، سال 16، پاييز.
12. بوزان باري (1378)، مردم، دولت‌ها و هراس، تهران، پژوهشكده مطالعات راهبردي
13. «استراتژي امريكا در خاورميانه بعد از 11 سپتامبر» روزنامه اعتماد، 8 تير 1382 (به نقل از البيان)
14. وعيدي، جواد (1383) «خاورميانه بزرگ: هدف‌گيري ريشه‌ها» همشهري ديپلماتيك، شماره دهم، نيمه دوم ارديبهشت
15. همانجا، ص 17
16. همانجا، ص 25
17. نقيب‌زاده، احمد، درآمدي بر جامعه‌شناسي سياسي، تهران، انتشارات سمت، 1379، صص 183 ـ 180
18. مارتين، لي، نور، جي، چهره جديد امنيت در خاورميانه، قدير نصري، تهران، پژوهشكه مطالعات راهبردي 1383.
19. همانجا، ص 45
20. بوزان، باري (1378)، مردم، دولت‌ها و هراس، تهران، پژوهشكده مطالعات راهبردي.
-
محتوای فایل دانلودی:
محتوای فایل دانلودی حاوی فایل ورد است.